Η αναγεννητική Ιατρική αποτελεί έναν νέο κλάδο της Ιατρικής επιστήμης που εστιάζεται στην επιδιόρθωση των ιστών και των οργάνων του ανθρώπινου οργανισμού και την αποκατάσταση της κανονικής τους λειτουργίας, είτε αντικαθιστώντας τα με υγιή όργανα και ιστούς που έχουν δημιουργηθεί ή τροποποιηθεί στο εργαστήριο. Στόχος της είναι η αποκατάσταση της νόσου ή της αναπηρίας μέσω της επιδιόρθωσης ή της αντικατάστασης ή και μέσω της υποστήριξης και ενεργοποίησης των φυσιολογικών μηχανισμών αναγέννησης του οργανισμού. Η αναγεννητική ιατρική περιλαμβάνει την δημιουργία και χρήση θεραπευτικών κυττάρων (Κυτταρική Θεραπεία), την δημιουργία ιστών (Ιστομηχανική) και την δημιουργία τεχνητών οργάνων. Κλάδοι της Αναγεννητικής Ιατρικής είναι:
- Η Θεραπεία με βλαστοκύτταρα. Αυτός ο κλάδος περιλαμβάνει την μελέτη των θεραπευτικών εφαρμογών των μεσεγχυματικών, αιμοποιητικών, πολυδυνάμων, επαγόμενων (iPSCs) και εμβρυικών βλαστοκυττάρων.
- Η ιστομηχανική. Περιλαμβάνει την δημιουργία τρισδιάστατων ιστικών ικριωμάτων και την χρήση αυξητικών παραγόντων για την δημιουργία ιστών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αντικατάσταση των κατεστραμμένων ιστών, παραδείγματος χάριν, χόνδρος, δέρμα ή οστά που μπορεί να εμφυτευθούν στον ασθενή.
- Τεχνητά όργανα προς μεταμόσχευση. Η αναγεννητική ιατρική στοχεύει να δημιουργήσει από κύτταρα του ιδιου του ασθενή όργανα που θα δημιουργούνται στο εργαστήριο και θα αντικαταστήσουν τα μοσχεύματα που προέρχονται από ζώντα ή νεκρό δότη. Στην περίπτωση αυτή θα ξεπεραστεί η υπάρχουσα ένδεια των οργάνων προς μεταμόσχευση και τα προβλήματα απόρριψης.
- Γονιδιακή Θεραπεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αναγέννηση ιστών ή οργάνων μπορεί να απαιτεί επέμβαση στο γεννετικό υλικό των κυττάρων του ασθενούς. Οι τεχνικές γονιδιακής θεραπείας χρησιμοποιούνται για τη διόρθωση ή την αντικατάσταση ελαττωματικών γονιδίων έτσι ώστε να αποκατασταθεί ή φυσιολογική κυτταρική λειτουργία αλλά και για να δώσουμε επιπλέον αναγεννητικές ή και θεραπευτικές ιδιότητες στα κύτταρα του ασθενούς.
- Κυτταρική Θεραπεία. Η θεραπευτική αυτή προσέγγιση, περιλαμβάνει την εντός ή εκτός του σώματος θεραπευτική επέμβαση σε κύτταρα με στόχο την θεραπεία μιας συγκεκριμένης νόσου ή αποκατάσταση ενός συγκεκριμένου ιστού ή οργάνου. Για παράδειγμα, η θεραπεία με χιμαιρικούς υποδοχείς αντιγόνου (CAR) Τ-κυττάρων είναι μια μορφή κυτταρικής θεραπείας που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ορισμένων τύπων καρκίνων.
Η αναγεννητική ιατρική παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες, αλλά και περιορισμούς, όπως θέματα βιοηθικής και εξασφάλισης της ασφαλούς εφαρμογής ιδίως όσον αφορά τη χρήση εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων, τις τεχνολογίες επεξεργασίας γονιδίων και τον κίνδυνο ανεπιθύμητων παρενεργειών. Ωστόσο, παραμένει ένας ιδιαίτερα ενεργός και πολλά υποσχόμενος τομέας σύγχρονης ιατρικής έρευνας και θεραπείας.
Πολλά πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο προσφέρουν μαθήματα, προγράμματα σπουδών και εξειδικευμένα ερευνητικά ινστιτούτα σχετικά με την αναγεννητική ιατρική. Επίσης κυκλοφορούν σημαντικά σχετικά διδακτικά συγγράμματα και σχετικά επιστημονικά περιοδικά με υψηλό συντελεστή απήχησης που αντανακλά την έντονη επιστημονική δραστηριότητα στον τομέα αυτό. Έχουν δε δημιουργηθεί σημαντικές διεθνείς επιστημονικές εταιρείες, που ασχολούνται με την μελέτη της αναγεννητικής ιατρικής και της κυτταρικής θεραπείας. Αυτές οι ομάδες λειτουργούν ως πλατφόρμες για ερευνητές, κλινικούς γιατρούς και επαγγελματίες του κλάδου για να ανταλλάσσουν γνώσεις, να συνεργάζονται σε έργα και να θέτουν διεθνή πρότυπα για τον τομέα, να διοργανώνουν διεθνή συνέδρια και να εκδίδουν επιστημονικά περιοδικά.
Η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Αναγεννητικής Ιατρικής ιδρύθηκε στην Αθήνα το έτος 2008, και φιλοδοξεί να ενώσει όλους τους Έλληνες επιστήμονες που ασχολούνται με τον κλάδο έτσι ώστε να υπάρξει συνεργασία σε κοινά ερευνητικά προγράμματα και ανταλλαγή απόψεων, έτσι ώστε να τεθούν τα πρότυπα για την ανάπτυξη του τομέα αυτού της Ιατρικής Επιστήμης και στην χώρα μας.